Osteoporoz iskelet siteminde özelikle süngersi yapıdaki trabeküler bölüm olmak üzere kemik dokusunda azalma ve buna bağlı olarak kemiklerdeki kırılma riskinin artmasıdır. Kemik kütlesinde yada kemik dansitesinde azalma olarak tanımlanır. Kemikler daha kırılgan ve esnekliğini kaybetmiş hale gelirler.
Hem erkek hem de kadınlar için bir miktar kemik kaybı normaldir. Bir kez kemik zirve kitlesine ulaşınca (20-30 yaşlarında) yılda %0,5-1 kadar bir kemik kaybı başlar. Bu değer kişiden kişiye farklılık gösterir. Bu beklenen kayba ek olarak kadında menopozla beraber hızlı bir kemik kaybı olur. Yılda %3-5 kemik kaybının olduğu bu dönem 5-7 yıl sürer. Böylece ilk birkaç menapoz sonrası yılda kemik kütlesini %15’ini kaybeden kadının kemik yıkımı, sonraki yıllarda da azalmakla beraber devam eder.
Osteoporoz iki alt tipe ayrılır: Tip 1 osteoporoz, ani östrojen azalmasına bağlı ortaya çıkar. Tip 2 osteoporoz, normal yaşlanma sürecinin sonucu olarak ortaya çıkar. Tipik olarak erkek ve kadında 65 yaş sonrası ortaya çıkar. İlerleyici kemik kütle kaybı sonucunda süngersi kemik ve dıştaki kalın kemiklerde osteoporoz meydana gelir. Yapım azlığına bağlı kemik kaybı olur. Uyluk, uyluk boynu, kaval ve kalça gibi sert dokulu kemiğin yoğun olduğu kısımlarda kırık daha çok görülmektedir.
Tanı ve tedavi: Koruyucu önlemler tedavide ilk adımı oluşturmalıdır. Tüm kadınlara uygun kalsiyum alımı ve fizik egzersizin önemi açısından danışmanlık verilmelidir. Yeterli kalsiyum ve D vitamini, birçok çalışmaya göre kemik kaybını azaltır, döngüyü yavaşlatır. Önerilen kalsiyum kaynağı besinler olmak üzere ek kalsiyum desteğine ihtiyaç duyulur. Besin olarak süt ve süt ürünleri, meyve suları ve krakerler kalsiyum kaynağından zengindir. Kalsiyum desteği menapoz meydana geldikten sonra fazla yarar sağlamamaktadır. Yetişkinler ideal kemik sağlığı açısından 1000 mg kalsiyum almalıdırlar. Ergenler, gebeler, emziren kadınlar, Hormon replasman tedavisi olanlar ve 65 yaş üzerindeki kadınların günlük 1500 mg elementer kalsiyum alımı kemik sağlığı için gereklidir. Birçok çalışma sonucunda kalsiyumun D vitamini ile alınması kırık riskini azaltmaktadır. Kalsiyum eksikliği gibi D vitamini eksikliği de, yaşlılarda, yatalak hastalarda, güneş ışığından yararlanamayan hastalarda osteoporoz riskini arttırır. Tavsiye edilen D vitamini günlük desteği 400-800 ünitedir.
Osteoporoz için belirlenen bazı risk faktörleri vardır.
Kadın cinsiyet, Ufak beden yapısı, Beyaz veya Asya ırkı, hareketsiz yaşam tarzı, doğum yapmamış olmak, Yaşlanma, Yüksek kafein alımı, Böbrek hastalığı, Yaşam boyu düşük kalsiyum alımı, Sigara, Aşırı alkol kullanımı, menapoz geçirme, Düşük beden ağırlığı, Bozulmuş kalsiyum emilimi
Hareketsizlik osteoporoz riskini arttırmaktadır. Genç yaşta yapılan egzersiz genetik olarak belirlenen ulaşılacak maksimum kemik kütle düzeyini artırabilir. Yine egzersizin denge, kuvvet ve kas-sinir dengesini artırarak hastanın düşme riskini azalttığı bilinmektedir. Egzersizin düzenli olarak en az haftada 3 kez yapılması önerilir. Düşük beden ağırlığı ve sigara kullanımı kemik kütlesini olumsuz etkilemektedir.
Tanıyı onaylamak ve hastalığın ciddiyetini saptamak amacı ile tüm kırık gelişen menapoz geçirmiş kadınlar için kemik mineral yoğunluğu ile osteoporoz açısından değerlendirme yapılmalıdır. Menopoza ek olarak bir yada birden fazla risk faktörü olan 65 yaş altındaki kadınlara ve risk faktörü olsun olmasın 65 yaşı geçen kadınlara Kemik Mineral Yoğunluğu testi önerilir. Düşme ve kırık riskini azaltmak için düzenli ağırlık ve kas germe egzersizleri yapmaları, sigara içmemelerini ve alkol alımında kontrollü olmaları tavsiye edilmelidir. Kalça ya da omur kırığı olan her menapoz geçirmiş kadın osteoporoz tedavisine aday olarak değerlendirilir.
0 Yorum Yapıldı "Osteoporoz Nedir?"